‍ ⚔️تقابل شیطانی «علم» و «دین»

✍️آن روزی که خداوند انسان را آفرید و اسمائی را به او تعلیم داد، بیان نکرد که این اسماء «علم» است یا «دین».

🔹و آن زمان که امیرالمؤمنین(ع) هدف ارسال پیامبران را برانگیختن دفینه های عقول مردمان معرفی می کرد نیز ذکری از واژه «دین» یا «علم» به میان نیاورده بود.

🔹در ایران قدیم هم، دانشمندان ما اغلب علومی مثل طب و ریاضی و نجوم و فلسفه و فقه را همراه باهم یاد می گرفتند و آموزش می دادند.

🔹اما به یکباره (و البته بعد از رنسانس) مسیر این دو در اروپا (و به تبع آن در ایران) از هم جدا شد و به مرور به تقابل و نبرد انجامید.

🔹به گونه ای که روحانیون، دانشمندان را بی دین می نامیدند و دانشمندان هم روحانیون را بی سواد و متحجر!

👈اما چرا؟
🔸فرض کنیم زمانی دایره علوم اندک بود و به مرور تخصصی تر شد و هرکدام مسیری جداگانه پیدا کرد.
👈اما تقابل و جنگ و نبرد چرا؟

◾️اصولاً جنگ در شرایطی رخ می دهد که دو جبهه بر سر منافع مشترکی باهم رقیب باشند به گونه ای که بدست آوردن یکی مستلزم از دست دادن دیگری باشد؛

◾️شاید بتوان گفت نزاع این دو از زمانی شروع شد که هرکدام مدعی حکومت شدند و طبیعی است که ورود در وادی قدرت می تواند دو برادر را نیز به مخاصمه بکشاند!

◾️روحانیون مدعی بودند که علوم آنها از جانب خداست و همه مردم «باید» از آنها اطاعت کنند و هرکه جز این انجام دهد مستحق عذاب است.
◾️و دانشمندان مدعی شدند که سخنان روحانیون دینی با عقل و علم همخوانی ندارد و مردم نباید فریب آنها را بخورند.

♦️هردو آنها فراموش کردند که نه دین اجباری است و نه علم؛ هردو اینها حقایقی است که مردم باید آزادانه و با اختیار آنها را انتخاب کنند و قرار نیست که آنها به جای مردم تصمیم بگیرند.

♦️اما وقتی پای استبداد و ریاست به میان می آید هم دین روحانیون تحریف می شود و هم علم دانشمندان مبتلا به جزم اندیشی خواهد شد و هردو ادعا می کنند: «این است و جز این نیست» و هرکدام بیشتر از اثبات خود به دنبال نفی دیگری هستند!

⚫️و اینجا لحظه برد شیطان است که توانسته تفرقه بیندازد و بر هر دو حکومت کند!

🔺اما مردمی که تماشاگر نزاع این دو هستند، طبیعی است که بیش از هر چیز رفع نیازهای خود را ملاک تشخیص قرار بدهند!

🔺اگر علم دانشمندان بتواند بیماری های آنان را درمان کند اما دین روحانیون تنها وعده بهشتی در آخرت باشد، هیچ عاقلی نقد را فدای نسیه احتمالی نمی کند.

🔺و اگر دین روحانیون بتواند آرامش و مهر و صداقت را در خانواده ها برقرار کند، اما علم دانشمندان تنها برای بمبهای اتمی صرف شود، طبیعتاً فطرت صلح جوی بشر قدرت را به بهای نابودی هم نوعانش ترجیح نخواهد داد.

🔷تجربه قرون وسطی نشان داد که تلاش کلیسا برای حکومت و سلطه نه تنها به نابودی سلطه کلیسا منجر شد بلکه به طور کلی دین را از صحنه زندگی مردم حذف کرد و در جدال دین و علم، جبهه ای حذف شد که دارای استبداد و سلطه جویی بیشتری بود.

👈اما امروز:
🔴اگر دین و علم را برای رشد و کمال بشر لازم بدانیم، هرگونه تعصب یا جزم اندیشی در این دو می تواند منجر به گمراهی بشریت و چه بسا موجب نابودی علم و دین شود.

♦️تاریخ نشان می دهدکه هم علم دانشمندان و هم برداشت روحانیون از دین دستخوش تغییر و تکامل بسیار بوده و به نظر می رسد زمانی هردو اینها به کمال خود خواهند رسید که به هم نزدیک یا برهم منطبق باشند.

♦️و در نهایت حوزه و دانشگاه و طلبه و دانشجو زمانی وحدت حقیقی می یابند که هردو بدون هرگونه جمود و تعصب به دنبال یافتن حقیقت (آن طور که هست) باشند.

#وحدت_حوزه_و_دانشگاه

۱۴۰۲/۹/۲۷

@ensane_armani