آرمان ما

وَ لْيَكُنْ نَظَرُكَ فِي عِمَارَةِ الْأَرْضِ أَبْلَغَ مِنْ نَظَرِكَ فِي اسْتِجْلَابِ الْخَرَاجِ لِأَنَّ ذَلِكَ لَا يُدْرَكُ إِلَّا بِالْعِمَارَةِ وَ مَنْ طَلَبَ الْخَرَاجَ بِغَيْرِ عِمَارَةٍ أَخْرَبَ الْبِلَادَ وَ أَهْلَكَ الْعِبَادَ وَ لَمْ يَسْتَقِمْ أَمْرُهُ إِلَّا قَلِيلًا

بايد تلاش تو در آبادانى زمين بيشتر از جمع آورى مالیات باشد كه مالیات جز با آبادانى فراهم نمى گردد و آن كس كه بخواهد مالیات را بدون آبادانى مزارع به دست آورد، شهرها را خراب و بندگان خدا را نابود کرده و حكومتش جز اندك مدّتى دوام نياورد.

امام علی(ع)

نامه ۵۳ نهج البلاغه

فَإِنْ شَكَوْا ثِقَلًا أَوْ عِلَّةً أَوِ انْقِطَاعَ شِرْبٍ أَوْ بَالَّةٍ أَوْ إِحَالَةَ أَرْضٍ اغْتَمَرَهَا غَرَقٌ أَوْ أَجْحَفَ بِهَا عَطَشٌ خَفَّفْتَ عَنْهُمْ بِمَا تَرْجُو أَنْ يَصْلُحَ بِهِ أَمْرُهُمْ

پس اگر مردم از سنگينى ماليات، يا آفت زدگى، يا خشك شدن آب چشمه ها، يا كمى باران، يا خراب شدن زمين در سيلاب ها، يا خشكسالى، شكايت كردند، در گرفتن ماليات به ميزانى تخفيف ده تا امورشان سامان گيرد.

امام علی(ع)

نامه ۵۳ نهج البلاغه

وَ لَيسَ اَحَدٌ مِنَ الرَّعِيَّةِ اَثقَلَ عَلَی الْوالى مَؤُونَةً فِی الرَّخاءِ، وَ اَقَلَّ مَعُونَةً لَهُ فِی الْبَلاءِ، وَ اَكرَهَ لِلإِنصافِ، وَ اَساَلَ بِالإِلحافِ، وَ اَقَلَّ شُکراً عِندَ الاِْعطاءِ، وَ اَبطَاَ عُذراً عِندَ المَنعِ وَ اَضعَفَ صَبراً عِندَ مُلِمّاتِ الدَّهرِ مِن اَهلِ الخاصَّةِ

خواصّ جامعه، همواره بار سنگينى را بر حكومت تحميل مى كنند؛ زيرا در روزگار سختى ياريشان كمتر، و در اجراى عدالت از همه ناراضى تر و در خواسته هايشان پافشارتر و در عطا و بخشش ها كم سپاس تر و به هنگام منع خواسته ها دير عذر پذيرتر و در برابر مشكلات كم استقامت تر مى باشند.

امام علی(ع)

نامه ۵۳ نهج البلاغه

وَ اعْلَمْ أَنَّهُ لَيْسَ شَيْ‏ءٌ بِأَدْعَی إِلَی حُسْنِ ظَنّ رَاعٍ بِرَعِيَّتِهِ مِنْ إِحْسَانِهِ إِلَيْهِمْ وَ تَخْفِيفِهِ الْمَئُونَاتِ عَلَيْهِمْ وَ تَرْكِ اسْتِكْرَاهِهِ إِيَّاهُمْ عَلَی مَا لَيْسَ لَهُ قِبَلَهُمْ

بدان اى مالك هيچ وسيله اى براى جلب اعتماد والى به رعيّت بهتر از نيكوكارى به مردم و تخفيف ماليات و عدم اجبار مردم به كارى كه دوست ندارند، نیست.

امام علی(ع)

نامه ۵۳ نهج البلاغه

واِنَّما عِمادُ الدّينِ، وَ جِماعُ المُسلِمينَ، وَ الْعُدَّةُ لِلاَْعداءِ العامَّةُ مِنَ الاُْمَّةِ، فَلْيَكُن صَغْوُكَ لَهُمْ وَ مَيْلُكَ مَعَهُم

همانا ستون دين و جمعيّت مسلمانان و مهياشدگان براى جنگ با دشمن توده مردمند، پس بايد توجه و ميل تو به آنـان باشد.

امام علی(ع)

نامه ۵۳ نهج البلاغه