از طرف دیگر اتفاقات موجود در اروپا روند جدیدی را برای دنیای مدرن آن روز رقم زد که تاکنون تجربه نشده بود:

روند تاریخی قرون وسطی و حاکمیت به ظاهر دینی کلیسا خاطره ای بسیار تلخ از حاکمیت دینی برای مردم اروپا به جا گذاشته بود.

هرچند به نظر می رسید در کلیسا دین و خدا حکومت می کنند اما این حاکمیت نه متعلق به خدا بود و نه بر مبنای دین.

حاکمیت انسانهای هواپرستی بود که هوا و هوس خود را به نام خدا بر مردم غالب می کردند و به این نام انسان را تحقیر کردند و حتی او را از بسیاری از فرصتهای رشد و شکوفایی محروم کردند و انسان به جای آنکه بنده آزاده خدا باشد، مثل برده ای بود که تنها وظیفه دارد برای خدا کار کند و نانی بخور و نمیر بدست آورد.

این اندیشه تا آنجا پیش رفت که مسخره ترین اعمال و اندیشه ها، تقدس پیدا کرد و اندیشه های ضد علمی به عنوان نظریات دینی استحکام یافت و حتی بهشت و جهنم خداوند به فروش گذاشته شد و برای آن سند صادر گردید!